ΕΝΟΡΙΑ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Η αύξηση του πληθυσμού της Επανομής καθώς επίσης και οι ευνοϊκές συνθήκες που επικρατούσαν σ’ αυτήν κατά το δεύτερο μισό του 19ου αι. (η Επανομή τότε ανήκε στην κατηγορία των ελευθέρων χωρών και οι κάτοικοί της είχαν ιδιόκτητα κτήματα), οδήγησαν τους κατοίκους στην απόφαση να ανεγείρουν και ένα δεύτερο Ναό, της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγίας). Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή που βρίσκεται εντοιχισμένη στη δυτική πλευρά του Ναού και πάνω από την κεντρική είσοδό του, ο Ναός αυτός κτίστηκε το έτος 1865.

Μέχρι το έτος 1914 περίπου ο Ναός της Παναγίας χρησιμοποιήθηκε ως κοιμητηριακός. (Βλ. Feissel – Seve, Voyage d’ Avezou, σ. 246). Εντύπωση προξένησε στον Avezou το γεγονός ότι πάνω από κάθε τάφο υπήρχε ένα μικρό ξύλινο κιβώτιο με μορφή οικίσκου ή μια στάμνα με σπασμένο λαιμό, όπου άναβαν τα κεριά. Δεν είναι εξακριβωμένο το πότε σταμάτησαν να γίνονται ταφές τόσο στο κοιμητήριο της Παναγίας, όσο και σ’ αυτό του Αγίου Γεωργίου. Πάντως σύμφωνα με φωτογραφία του έτους 1924, την εποχή εκείνη, λειτουργούσε το κοιμητήριο του Προφήτη Ηλία, όπως και σήμερα. (Βλ. Θεοχάρη Ν. Παζαρά, Επανομή, Μακεδονική Βιβλιοθήκη, αρ. 79, σ. 84, παραπ. 323-324, είκ. 86, σ. 198).

Αν και ο Ναός της Παναγίας είναι πολύ νεώτερος σε σχέση με τον Ναό του αγίου Γεωργίου, απέκτησε μεγαλύτερη σπουδαιότητα. (Βλ. Αθανασίου Θ, Τσακνάκη, Επανομή, Χρονικά της Χαλκιδικής 1969, τεύχη 17 – 18, σ. 29). Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι την εποχή εκείνη το κέντρο βάρους του οικισμού είχε ήδη μετατοπιστεί από τα υψώματα του Καστελιού, όπου θα ήταν ο αρχικός πυρήνας του και ο πρώτος Ναός του αγίου Γεωργίου, στο πεδινό τμήμα δυτικά από το μεγάλο ρέμα που διασχίζει το χωριό από ΒΑ προς ΝΔ. Στη νέα συνοικία μάλιστα που διαμορφώθηκε τώρα, φαίνεται ότι διέμειναν οι προνομιούχοι Επανομίτες, οι οποίοι και επέβαλαν το προβάδισμα του Ναού της Ενορίας τους έναντι του Αγίου Γεωργίου. (Βλ. Θεοχάρη Ν Παζαρά, Επανομή, Μακεδονική Βιβλιοθήκη αρ. 79, σ. 84). Είναι γνωστή ακόμη μέχρι και σήμερα η καχυποψία και η αντιζηλία που υπήρχε από παλαιά για το λόγο αυτό ανάμεσα στους Αϊ-Γιωργίτες και στους συντοπίτες τους της συνοικίας της Παναγίας. Οι Αϊ–Γιωργίτες δε χώνευαν τους συντοπίτες της συνοικίας της Παναγίας, γιατί τους θεωρούσαν προνομιούχους σε όλα. Οι της Παναγίας θεωρούσαν τους εαυτούς τους σαν πιο εξελιγμένους και προοδευμένους κι όλους τους άλλους τους κατέτασσαν σε κατώτερη μοίρα. (Βλ. Αθανασίου Θ. Τσακνάκη, Επανομή, Χρονικά της Χαλκιδικής 1969, τεύχη 17 – 18, σ. 90).